Ağız Atlasları Hakkında

Makaleler Ocak 31, 2021

Ağız atlasları ülkede konuşulan ağızların; sesbilgisi, biçimbilgisi ve sözdizimi açısından özelliklerini verdiği gibi söz varlığına ilişkin doyurucu bilgiler de içerir. Ağız atlasları bu bilgiler ışığında yorumlandığında hem dilbilimsel hem de sosyo-kültürel ve siyasal açılardan önemli çıkarımlar sağlarlar. Dünyada birçok ileri ülke ağız atlaslarını tamamlamalarına karşın Türkiye’de bu çalışmaya başlanamamıştır. Ağız özelliklerinin kaybolmadan Türkiye Türkçesinin ağız atlasının hazırlanması dil ve kültür tarihimiz açısından büyük önem taşımaktadır.

Ağız Atlaslarının Önemi:

Ağız atlaslarının önemi konusunda en geniş bilgiyi Gemalmaz verir. Ona göre, yerli ağızların yüzyıllar boyu geçirdikleri gelişmelerin son durumunu gösteren (dil haritaları) ağız atlasları, insanlığın bütününü ilgilendirir, uzlaşmalardan bağımsız olan dil olaylarının karmaşıklığını yansıtır… Dil olaylarının kaderini ve onların tarihini, kelimelerin ses yapısı yönünden yakınlaşmalarıyla aralarında doğan çatışmaları, kültürel, ekonomik ve sosyal merkezlerin etkisiyle uğradıkları değişiklikleri, geçmişin tanıkları yerli ağızların eski terimleri saklama şekillerine karşılık çağdaş uygarlığın ilerlemesinin onlara zorla bellettiği değişmelere kelimelerin uyum şekillerini gösterebilirler (Gemalmaz 1999:6-7).

Özsoy ve Taylan’a göre de ağız atlasları dilbilim, (ağız sınırlarının belirlenmesi) insanbilim, kültür tarihi gibi bilimsel alanları olduğu kadar eğitim ve iletişim gibi toplumun tüm bireylerini ilgilendiren ve etkileyen alanlar için de büyük önem taşımaktadır (Özsoy-Taylan 2000:27).

Sonuç

Ülkemizde ağız araştırmaları tarihinin oldukça eski olması ve son 50 yılda yapılan çalışmaların katlanarak artması yanında hâlâ bir ağız atlasımızın yapılamamış olması dikkat çekicidir. Türk Dil Kurumu, söz konusu sorunu çözebilecek tek kurumdur. Uzmanlardan oluşturulacak bir ekiple, yılların birikiminden yararlanılarak uzun soluklu ancak gerekli bir çalışmayla Türkiye Türkçesi’nin Ağız Atlası yapılmalıdır.

______

Yukarıdaki yazı Erdoğan Boz’un Ağız Atlasları adlı makalesinden alınmıştır. Makalenin tamamı için aşağıdaki kaynakçayı inceleyiniz.

Yazar: Erdoğan Boz

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 3/3 Spring 2008 Sayfa:152-166

Anahtar Kelimeler: #Ağız Atlası #Dil Atlası #Erdoğan Boz

Bu sitedeki yazı, görsel ve diğer tüm materyaller telif hakkı kapsamındadır. Anadolu ve Rumeli Ağızları site yönetiminin yazılı izni olmadan materyallerin tamamının veya bir kısmının kopyalanması, dağıtılması, başka mecralarda yayınlanması suç teşkil eder.

Ağız Atlasları Hakkında

Kategoriler

Son Yazılar

Son Yorumlar

Desteklediklerimiz

Ağız Atlasları Hakkında

Kategoriler

Son Yazılar

Son Yorumlar

Etiketler

Desteklediklerimiz